vliegtuig


In 1931 werd Luchtvaartterrein Twenthe officieel geopend. De Eerste Luchtvaartweek trok als evenement tienduizenden bezoekers naar Lonneker. Nog meer bezoekers kwamen een jaar later opnieuw vanwege de officiële ingebruikname van de luchtlijn Schiphol - Twente én de komst van de Graf Zeppelin.
Heel Twente raakte enthousiast over het vliegen.

Ook de 19-jarige Henk van der Heiden uit Almelo wilde graag vliegen, maar had daar geen geld voor. Daarom bedacht hij om zelf een vliegtuig te bouwen. Hij vroeg zijn neef Gerrit het Lam, die in onze wagenmakerij werkte, om hem te helpen. Op de zolder boven de werkplaats konden de twee neven de romp en de vleugels van het vliegtuig maken. De propeller werd gemaakt van essenhout.

Met paard en wagen bracht boer Vlogtman de onderdelen naar zijn boerderij aan de Schietbaanweg bij het Wierdense Veld. Hier werd het vliegtuig in een 'hangar' in elkaar gezet. De motor en de wielen werden geleend van de Eerste Almelosche Auto- en Motorenslooperij H. Borrink in Almelo.
Het vliegtuig had een spanwijdte van 7,50 meter en een lengte van 6 meter. Voor de cockpit werd de motor geplaatst. Bovenop zat de 10 liter benzinetank. De benzine liep rechtstreeks naar de motor eronder. Ondersteboven vliegen was Henk dus zeker niet van plan. Het landingsgestel bestond uit twee wielen van een motor. Het achterwieltje was een stuk sleepstaal. De kleppen voor stijgen en dalen aan de vleugels stonden via bedrading in verbinding met pedalen in de cockpit. Daar was op een simpel stoeltje van triplex alleen plek voor Henk. Met zijn handen en voeten kon hij de instrumenten bedienen.
 
Afbeelding invoegen
 Trots staan de Henk van der Heiden, Gerrit het Lam en Geert Alink bij het vliegtuig.
 
Onder toeziend oog van familie en bekenden bleek de eerste proefvlucht geen succes. Er werd alleen rond gereden op propellerkracht. Met veel geronk was er af en toe een sprongetje van enkele centimeters.

Een sterkere motor, b.v. een 4 cilinder Hendersonmotor zou het 350 kg zware toestel vast wel doen opstijgen. Goede vriend Geert Alink zette daarom een soort van crowdfundingsactie op. Het vliegtuig zou tegen betaling van een dubbeltje te zien bij Vlogtman.

Streekdichteres Johanna F. van Buren ondersteunde dit initiatief en deed een oproep in de krant: "Leu met centen miej duch, det dissen jongen weerd is dej um nen poswisseltien stuurt, det um de weg noa de veercilindermotor neet al te lank wödt".
Ze schreef daarbij ook een gedicht dat in januari 1933 werd gepubliceerd in Het Twentsch Zondagsblad. 
 
An den klooken jongen in Almelo

Jongen vleegmesienenmaker,
Almeloschen knusselder,
Iej zint verig met de hane,
Iej zint ginnen fusselder,
Iej hebt deurzich in de dinge,
Iej hebt wisse ’n good verstaand,
Iej zint ene, den alleent kan,
Loopt neet an d’n leidebaand,
Zölf mos iej de weg oew zeuken,
Want van zulks hej neet eleerd.
Mangs is in een book esnuffeld,
Zölf mar wieder prakkezeerd.
Doorum’ is ’t zoovöl te mooier,
Noej gin hulpe hebt ehad.
Iej zint ’t Twentelaand tot ere,
En oew’ Almelosche stad.
Al oew’ vrieje zetties gaf iej,
Al oew’ centen offern iej.
Wat nen mood um vol te hoalen,
Wat nen hoop geduld heb iej.
Haj ’t mesientien al an ’t tukkern,
En de raechies van de grond?
‘k Hoppe, det ’t neet lange duurt, of
Iej vleegt boaven Twente rond,
Det den haandel met de prenties
Good geet en de centen komt
En de veercilindermotor
Binnen oew’ mesiene bromt.
Wat zal ’t mooi wèèn, as oew vader
En oew moo te kieken stoat,
Aj in d’ eigene mesiene
Oaver ’t huus te vlegen goat.

 
Johanna van Burens oproep en gedicht, maar ook de actie om het vliegtuig te komen bekijken leverde nauwelijks iets op. Het vliegtuig werd uiteindelijk afgebroken. Dat wil zeggen, de motor en de wielen gingen terug naar Borrink in Almelo.
De romp bleef nog lang staan.
De 'hangar' met vliegtuig werd het domein van rondscharrelende kippen.
 
Uit foto's van de familie Hilberink blijkt dat in de zomer van 1942 het vliegtuig als decor gebruikt werd voor foto's bij het huwelijk van Albert Hilberink en Hendrika Plas.
Afbeelding invoegen
 
Afbeelding invoegen

Afbeelding invoegen
Hoogstwaarschijnlijk bruidegom Albert Hilberink in de cockpit (1942).
 
 
Op de romp zien we groot de letters ADA, de naam van de moeder van Henk van der Heiden.
In zijn diensttijd werd Henk vliegtuigmonteur.
Zijn droom kwam werkelijk uit toen hij later een fanatiek zweefvlieger werd.
 
 
 
Afbeelding invoegen

Beluister ook het podcastverhaal van
de twee vliegtuigbouwers Henk & Gerrit.